تأثیر شوری آب آبیاری بر برخی صفات فیزیولوژیک و وزن مادۀ خشک ژنوتیپ‌های بزرک در مرحلۀ رشد رویشی

      شوری آب و خاک از مهم­ترین تنش­ها برای رشد گیاهان در مناطق خشک و نیمه­خشک به‌شمار می‌رود. به‌منظور بررسی تأثیر شوری آب بر برخی صفات فیزیولوژیک و تولید مادۀ خشک ژنوتیپ­های بزرک، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی اجرا شد. تیمار­های بررسی‌شده در این آزمایش، شوری در چهار سطح (0، 35، 70 و 105 میلی‌مولار نمک طعام خالص) به‌عنوان عامل اول؛ و ژنوتیپ­های C1،C2،C3، B، خراسان و 33 به‌عنوان عامل دوم بودند. نتایج نشان داد شوری 105 میلی‌مولار در بزرک به‌ترتیب به کاهش 37، 33، 36، 3 و 61 درصدی غلظت کلروفیل a، کلروفیل b، کلروفیل کل، نسبت کلروفیل a/b و کاروتنوئید منجر شد. میانگین محتوای پرولین برگ و ریشۀ ژنوتیپ­های بزرک با افزایش شوری افزایش یافت و بیشترین افزایش در میانگین مقدار پرولین برگ و ریشه در سطح شدید شوری و به‌ترتیب به‌مقدار 35/6 و 54/1 برابر سطح شاهد مشاهده شد. بیشترین و کمترین افزایش میانگین مقدار پرولین به‌ترتیب در ژنوتیپ­هایC3 (4/6 برابر) و 33 (8/2 برابر) مشاهده شد. با افزایش شوری از سطح شاهد به سطح 105 میلی‌مولار، میانگین غلظت کربوهیدرات­های محلول برگ و ریشه افزایش یافت و ژنوتیپ خراسان بیشترین (81/3 برابر) و ­C3 کمترین (97/1 برابر سطح شاهد) افزایش غلظت کربوهیدرات­های محلول برگ را در سطح اخیر شوری دارا بودند. با افزایش شوری میانگین فعالیت تمامی آنزیم­های آنتی‌اکسیدانتی نسبت به شاهد افزایش یافت و میانگین این افزایش در سطح شوری 70 میلی‌مولار بیشتر از سطوح 35 و 105 میلی‌مولار بود. اگرچه در دو ژنوتیپ خراسان و 33، فعالیت این آنزیم­ها تا سطح 105 میلی‌مولار افزایش نشان داد، در بقیۀ ژنوتیپ­ها فعالیت آنزیم­های آنتی­اکسیدانت تحت شوری 105 میلی‌مولار NaCl دچار کاهش شد. میانگین وزن خشک بوته با تشدید شوری کاهش پیدا کرد و ژنوتیپ خراسان کمترین کاهش را نشان داد. از یافته‌های مطالعۀ حاضر می­توان نتیجه­ گرفت که حتی سطوح متوسط شوری نیز بر صفات فیزیولوژیک، رشد و تولید مادۀ خشک بزرک تأثیر منفی داشته­اند. در میان ژنوتیپ­های مطالعه‌شده، ژنوتیپ­هایی مانند خراسان و C3 احتمالاً به‌دلیل حفظ یا افزایش سطح فعالیت آنزیم­های آنتی­اکسیدانت از مقاومت بیشتری به شوری برخوردار بودند.